Jak założyć stazę taktyczną? Gdzie ją założyć i jak zrobić to prawidłowo? Są to podstawowe pytania, które mieszą się w obszarze medycyny pola walki i TCCC (Tactical Combat Casuality Care), gdzie działania bojowe i związane z nimi ekstremalne warunki, znacznie utrudniają ratowanie zdrowia oraz życia.
W ratownictwie taktycznym, skuteczność interwencji, często zależy od błyskawicznego podjęcia decyzji i precyzyjnych działań. Jednym z podstawowych narzędzi wykorzystywanych w tego typu sytuacjach jest staza taktyczna – jej prawidłowe założenie jest elementarną czynnością na polu walki, od której w dużej mierze, może zależeć ludzkie życie.
Spis treści:
Staza taktyczna: co to jest i do czego służy?
Staza taktyczna (opaska zaciskowa) powinna być podstawowym wyposażeniem każdego funkcjonariusza uczestniczącego w działaniach bojowych czy operacyjnych. Dzięki niej możliwe jest zatamowanie masywnego krwawienia, a więc udzielenie skutecznej pomocy poszkodowanemu. Staza jest środkiem opatrunkowym, który poprzez ucisk, pozwala zamknąć światło naczyń krwionośnych, a tym samym zatamować masywne krwawienia.
Zatamowanie krwawień jest pierwszą i podstawową czynnością ratownictwa taktycznego, którego tryb i następujące po sobie czynności precyzuje protokół MARCHE. Prawidłowe założenie opasek zaciskowych, może znacznie ograniczyć liczbę ofiar w trakcie działań bojowych.
Najczęstszymi przyczynami zgonów na polu walki – poza odmą prężną i niedrożnością dróg oddechowych – są krwotoki z kończyn, dlatego też pierwszym etapem ratownictwa taktycznego, jest próba ich zatamowania, co w protokole MARCHE precyzuje etap Massive blendings – poprzedzający kolejne, a więc Airway, Respiratory Distress, Circulation, Hypothermia, Everything else.
Staza taktyczna jest potocznym określeniem opaski uciskowej/zaciskowej –uznawana jest za środek ratujący życie. Niewielkie gabarytowo akcesorium może skutecznie zatamować krwotok z kończyn, a przy tym jest jednym z rodzajów opatrunków, które można założyć szybko oraz sprawnie.
Rodzaje staz taktycznych
Stazy taktyczne mają wiele odmian i modeli – różnią się między sobą przede wszystkim zastosowanymi materiałami, ale też sposobami wykonania. Warto wybierać opaski wysokiej jakości, wykonane z dobrych i odpornych materiałów, które sprawdzą się w ekstremalnych warunkach, a przy tym będą szybkie w zakładaniu i zapewnią odpowiednią siłę nacisku.
Staza taktyczna – najpopularniejsze rodzaje:
- CAT (Combat Application Tourniquet) posiada pasek obszyty rzepem, kołowrót i element blokujący. Kręcenie kołowrotem sprawia, że opaska zaciska się na kończynie, a docelowo zamyka światło naczyń krwionośnych. Najpopularniejszym modelem opaski wykorzystywanym przez wojsko jest staza taktyczna CAT GEN7.
- MAT (Mechanical Advantage Tourniquet) wyposażone są w pokrętła oraz zaczep blokujący.
- SOFTT (Special Operations Forces Tactical) – staza swoją budową przypomina model CAT, natomiast za blokadę odpowiedzialna jest klamra, a nie rzep.
Staza taktyczna: zastosowanie
Wskazania do zastosowania stazy taktycznej są ściśle określone. Jest to narzędzie służące tamowaniu masywnych krwotoków z kończyn i tylko w takich przypadkach powinno być stosowane. Z opasek uciskowych korzysta się zarówno w medycynie cywilnej, jak i taktycznej.
Pamiętać należy jednak o tym, że choć stazę można założyć bardzo szybko – o wiele szybciej niż inne opatrunki uciskowe dostępne na rynku – to z czynnością tą wiąże się również ryzyko – po przedłużonym zastosowaniu może doprowadzić do niedotlenienia i martwicy, gdyż całkowicie odcina przepływ krwi do tkanek. Mimo wszystko, uznaje się, że staza taktyczna pozwala opanować masywne krwawienie, które jest ogromnym zagrożeniem dla ludzkiego życia, dlatego założenie stazy traktowane jest jako zabieg ratujący życie.
Oczywiście, staza taktyczna jest środkiem ratującym życie, który przede wszystkim wykorzystywany jest przez żołnierzy i funkcjonariuszy na polu walki. W interwencjach związanych z zagrożeniem życia, staza taktyczna stanowi kluczowe narzędzie w kontrolowaniu krwotoków, wspomagając stabilizację poszkodowanego przed ewakuacją. Opaski zaciskowe są stosowane również w przypadku amputacji i zmiażdżeń.
Na co dzień wykorzystywana jest także w pracy służb mundurowych, m. in. policji i straży pożarnej, która ma do czynienia ze zdarzeniami drogowymi i wypadkami masowymi. Przy dużej liczbie poszkodowanych, a relatywnie małej liczbie ratowników, staza – jako środek szybki w zastosowaniu – może znacznie ograniczyć liczbę ofiar śmiertelnych. Opaska zaciskowa może być również idealnym narzędziem pomocy przy wypadkach w miejscu pracy, gdzie natychmiastowe zatrzymanie krwawienia może być decydujące dla życia poszkodowanego.
Podstawowe zastosowanie stazy taktycznej:
- w warunkach bojowych, na polu walki (wojsko, żołnierze, organizacje militarne),
- wypadki samochodowe/masowe,
- incydenty z użyciem broni palnej i wymianą ognia (np. policyjne interwencje),
- katastrofy naturalne, podczas której dostęp do opieki medycznej jest ograniczony.
Co ważne, zastosowanie stazy – opaski zaciskowej, zaliczane jest do czynności ratujących życie, dlatego też – tak jak w przypadku RKO – należy traktować ją jako stan wyższej konieczności. Najważniejsza jest doraźna pomoc, a następnie transport poszkodowanego do szpitala.
Zakładanie stazy taktycznej – jak prawidłowo założyć opaskę zaciskową?
Tym, co przemawia za używaniem stazy taktycznej w TCCC, jest bez wątpienia łatwość, ale i szybkość założenia opaski, co jest szczególnie istotne w ekstremalnych warunkach na polu walki i podczas ryzykownych działań operacyjnych. W przypadku masywnych krwotoków, to właśnie czas ma kluczowe znaczenie.
Zastosowanie stazy taktycznej, jak już zostało wspomniane, może mieć miejsce tylko w określonych przypadkach, czyli masywnych krwotokach z kończyn, zwłaszcza gdy zatamowanie krwawienia innymi sposobami nie jest możliwe.
Przede wszystkim należy ocenić rodzaj i miejsce krwawienia, następnie rozłożyć stazę i upewnić się, że jest gotowa do użycia. W dalszej kolejności umieszczamy ją nad miejscem krwawienia, zachowując równomierny ucisk.
Gdzie zakładamy stazę?
Zakładanie stazy taktycznej nie jest skomplikowane, niemniej należy przestrzegać podstawowych zasad i wytycznych. Opaskę należy założyć kilka centymetrów nad miejscem krwawienia – z reguły od 5 do 7 cm i zacisnąć.
Jeśli jednoznaczne zlokalizowanie miejsca krwotoku jest z różnych przyczyn niemożliwe, przyjmuje się, że należy ją umieścić skrajnie wysoko na kończynie, a następnie zaciskać do momentu, w którym krwawienie zostanie opanowane.
Jak założyć stazę taktyczną? W przypadku stazy typu CAT, w pierwszej kolejności należy przełożyć taśmę wokół kończyny, a jej końcówkę umieścić w klamrze i przeciągnąć stazę, by ściśle przylegała do kończyny. Pasek należy zaciągnąć i spiąć rzepem, a następnie przekręcić kołowrót do momentu, aż krwawienie ustanie – wówczas należy przekręcić kołowrót jeszcze o pół obrotu.
Dane statystyczne z użycia stazy taktycznej wskazują, że wprowadzenie jej jako obowiązkowego elementu wyposażenia żołnierza na polu walki, znacznie ograniczyło liczbę zgonów i ofiar śmiertelnych w wyniku nieopanowanego krwotoku. Uznaje się, że obecnie nie ma również innej szybszej i bardziej skutecznej metody, która pozwalałaby zatamować masywne krwawienia z kończyn.
Staza taktyczna – wytyczne
Użycie stazy taktycznej nie ogranicza się wyłącznie do jej poprawnego założenia, ale również do aspektów następujących po tym etapie. Przede wszystkim należy pamiętać, że opaska (bez regulowania i rozluźniania) może znajdować się na kończynie maksymalnie do 120 minut (w stanie wyższej konieczności). Czas zaciśnięcia opaski powinien być zapisany w widocznym miejscu.
Warto nadmienić, że staza taktyczna jest dedykowanym środkiem samopomocy, dlatego należy mieć ją zawsze przy sobie, a powinna być umiejscowiona tak, by – niezależnie od sytuacji – mieć do niej dostęp, zarówno w pozycji stojącej czy siedzącej, prawą czy lewą ręką. Na polu walki, dopóki sytuacja bojowa na to nie pozwoli, nie ma czasu (ani też dostępu do innego wyposażenia medycznego), by odpowiednio zadbać o poszkodowanego, a wówczas szybkie użycie stazy taktycznej, bezpośrednio na mundur, jest najlepszym, co możemy zrobić.
Staza taktyczna – podstawowy element ratownictwa
Staza taktyczna to specjalistyczny środek ratowniczy, mający na celu skuteczne zatrzymanie krwotoków poprzez uciskanie naczyń krwionośnych. Jest nieodłącznym elementem wyposażenia służb mundurowych i ratowniczych. W przeciwieństwie do improwizowanej stazy, te profesjonalne używane w kontekście taktycznym, charakteryzuje się szybkim i pewnym zakładaniem, umożliwiając ratownikom błyskawiczne reagowanie w sytuacjach kryzysowych.
Opaska zaciskowa to niezastąpione narzędzie w dziedzinie ratownictwa taktycznego, zdolne skutecznie kontrolować krwawienia w sytuacjach kryzysowych. Prawidłowe szkolenie i znajomość zasad zakładania stazy, są kluczowe dla jej efektywnego wykorzystania.
Zarówno w kontekście ratownictwa taktycznego, jak i sytuacjach cywilnych, staza taktyczna odgrywa rolę decydującą w zapobieganiu utracie krwi. Warto również podkreślić, że staza nie jest jedynie narzędziem dla służb specjalnych czy wojska. Coraz częściej jest dostępna dla przeciętnych obywateli, zwłaszcza w zestawach pierwszej pomocy. W sytuacjach awaryjnych, gdzie pomoc medyczna nie jest dostępna natychmiastowo, umiejętność prawidłowego zastosowania stazy taktycznej może być decydująca dla przeżycia.